Thịt dông, món ngon Ninh Thuận

Nuôi dông đã trở thành một hướng đi hiệu quả ở những huyện ven biển của tỉnh Ninh Thuận. Thịt dông nướng, món ăn hấp dẫn với nhiều du khách. Từ Tâm là tên một thôn thuộc xã Phước Hải (huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận). Nơi đây có dông (nhông) tập trung nhiều, là nơi cung cấp thịt dông cho các chợ, nhà hàng, quán nhậu trong tỉnh Ninh Thuận. Vì dông là “họ hàng” gần gũi với kỳ nhông, tắc kè, rắn mối, nên những ai chưa từng biết đến con dông thoạt nhìn cũng có hơi… khó chịu. Tuy nhiên, đó chỉ là những cảm giác ban đầu, bạn sẽ quên ngay sau đó khi trước mặt là những dĩa nhông ram, nhông xào, gỏi nhông dậy mùi thơm phức; cắn vào một miếng thấy giòn tan và béo ngậy, như có sự phối hợp hoàn chỉnh giữa thịt ếch, chuột đồng và chim sẻ vậy. Dông ở Ninh Thuận có 4 loại: dông lửa, dông rằn xám trắng, dông bột, dông đen. Chúng chỉ thích sống ở những động cát khô khát. Do chạy nhanh, “ngụp lặn” như... sao xẹt trên những suối cát mịn màng mà dông được phong cho biệt danh là ông “vua” của những đồi cát. Một điều lạ là cũng trên vùng cát nóng bỏng này, có một loài cây bụi lá nhỏ từa tựa như lá đinh lăng (cây gỏi cá), thơm mùi hăng hắc rất đặc trưng. Một dúm lá non thái nhỏ trộn chung với thịt dông, thêm ít gia vị, sẽ thành món gỏi ngon tuyệt. Dân địa phương gọi luôn cây này là cây lá dông, một cây một con, “hạp nhau” như lá lốt với thịt bò, thịt cầy với lá mơ. Những vùng đồi cát có nhiều rau dại như sam, chành rành, muống biển… là nơi dông rất thích ở và đào hang. Từ tháng 3 đến tháng 6 âm lịch, dông sinh trưởng mạnh nhất. Con dông chỉ ra khỏi hang kiếm ăn vào mùa nắng. Mùa mưa chúng ẩn mình trong hang sâu, có khi đến 2-3 mét. Dông nhịn đói rất tốt và khi đói quá chúng…tự ăn đuôi của mình để rồi sau đó lại mọc ra như cũ. Thường thì người ta bắt dông bằng cách làm thòng lọng bằng dây cước cắm ngay miệng hang, muốn chắc ăn hơn thì bắt bằng cách đào hang. Song thường phải có hai người- một người đào và một người đứng canh chừng, bởi đã có nhiều trường hợp người đào dông bị chết do cát sụt lấp không moi lên kịp. Những ngày nắng nóng, một người có thể bắt được 3 - 5kg dông, ngày trời mát, dông ít lên, bắt được ít hơn. Do bị con người săn bắt, từ dông mẹ đến dông con, kể cả mùa dông sinh sản để cung cấp cho nhà hàng, quán nhậu nên nguồn dông tự nhiên ở đây hiện không còn bao nhiêu. Vài năm trở lại đây, nhiều hộ dân ở các huyện ven biển của Ninh Thuận đã bắt tay vào nuôi dông để phục vụ nhu cầu của thực khách địa phương và nhiều vùng khác trên cả nước. Nuôi dông đã trở thành một hướng đi hiệu quả đối với những vùng có động cát của tỉnh này. Riêng ở thôn Từ Tâm (xã Phước Hải, huyện Ninh Phước) có nhiều hộ nuôi dông quy mô lớn (từ vài ngàn đến vài chục ngàn con). Thức ăn khoái khẩu của dông là các loại rau, củ quả như cà chua, rau muống, dưa hồng... Chỉ cần khoảng 10.000 đồng rau quả là đủ cho 1.000 con ăn mỗi ngày. Ngoài ra, người nuôi còn cho dông ăn cám gạo, cám hỗn hợp và các loại đậu. Loài dông đẻ rất nhanh, từ khi mang trứng đến khi nở con chỉ khoảng 10 ngày. Dông đạt trọng lượng từ 6 - 12 con/kg thì xuất bán, với giá bình quân từ 280.000 – 300.000đ/kg. Đời sống của nhiều hộ nông dân ở Tứ Tâm đã khá giả nhờ nuôi dông. Có dịp nào đến Ninh Thuận, ngồi trong nhà hàng, quán nhậu, bạn chớ quên thưởng thức một vài món thịt dông bản địa. Thịt dông làm được nhiều món: gỏi, xào, nướng, ram, băm nhuyễn cháy chả, nấm canh chua. Riêng tôi cứ nhớ món dông luộc nguyên con xé ra từng miếng, chấm vào dĩa muối ớt đỏ nồng, chiêu một hớp rượu, thật khoái khẩu làm sao !